Menopauza to proces zakończenia okresu rozrodczego u kobiet, wynikający z zaprzestania produkcji jajeczek i hormonów płciowych takich jak estrogeny i progesteron w organizmie. O menopauzie mówimy wówczas, gdy cykl menstruacyjny ustał trwale w okresie 12 miesięcy. Poprzedzone jest to zmniejszaniem się liczby pęcherzyków Graafa w jajnikach.
Symultanicznie zmniejsza się także aktywność komórek ziarnistych jajników, które wytwarzają estradiol i inhibinę. Poziom hormonu folikulotropowego (FSH) oraz hormonu luteinizującego (LH) wzrasta, przy czym należy dodać, iż stężenie FSH jest standardowo wyższe aniżeli stężenie LH, który jest szybciej usuwany z krwi. Następstwem spadku poziomu estrogenu jest zaburzone funkcjonowanie osi podwzgórze-przysadka-jajniki, czego konsekwencją są deficyty rozwoju endometrium skutkujące nieregularnymi cyklami miesiączkowymi.
Proces menopauzy możemy podzielić na kilka etapów:
Premenopauzę
Występuje u kobiet po 40 r.ż. Na tym etapie brak jest objawów charakterystycznych dla menopauzy. W badaniu laboratoryjnym widoczny może być natomiast podwyższony poziom FSH.
Perimenopauzę
Kolejnym etapem w procesie menopauzy jest perimenopauza. Pojawia się on w okolicach 50 r.ż. kobiet zaraz przed wystąpieniem menopauzy i trwa około roku. Zaczynają pojawiać się objawy powszechnie kojarzone z menopauzą. Są to m.in. uderzenia gorąca, nocne pocenie, stan podwyższonego niepokoju i zdenerwowania, zawroty głowy i kołatanie serca. Krwawienia miesięczne mogą ulec wydłużeniu i stać się bardziej obfitymi, możliwe jest również występowanie skróconych cyklów. Stężenia hormonów takich jak estrogeny i progesteron spadają, natomiast wzrastają stężenia gonadotropin przysadkowych.
Menopauzę
Menopauza to ostatnie krwawienie menstruacyjne. Wystąpienie menopauzy w danym wieku definiowane jest liczbą pęcherzyków Graffa w jajnikach kobiety. Im mniejsza ich ilość tym menopauza zachodzi wcześniej. W Polsce średni wiek dla kobiet rozpoczynających menopauzę to 51 lat. Warto pamiętać, że moment pojawienia się menopauzy skorelowany jest w dużej mierze z czynnikami genetycznymi oczywiście, ale predysponowany jest także stylem życia, niewłaściwą dietą, stosowaniem substancji uzależniających i stresem. Cukrzyca, choroby o podłożu immunologicznym, wdrożona terapia onkologiczna mają ogromne znaczenie na przyspieszenie tego procesu.
Okres postmenopauzalny
Na tym etapie następuje całkowity zanik krwawienia menstruacyjnego. Obraz badań laboratoryjnych przedstawia niskie wartości stężeń hormonów płciowych tj. estrogenów i progesteronu przy zachowaniu wysokich stężeń FSH i LH.
UWAGA
Pamiętajmy również, iż wdrożone leczenie onkologiczne takie jak chemioterapia lub radioterapia, postępująca endometrioza, zaburzenia przysadki mózgowej, zabiegi usunięcia jajników skutkujące wygaszeniem ich czynności generują menopauzę, nazywamy ją wówczas menopauzą sztuczną.
Objawy menopauzy
Menopauza to naturalny proces fizjologiczny, ale jego przebieg jest niekiedy bardzo uciążliwy dla pacjentek, powoduje duży dyskomfort, czasem nawet ból. Główne objawy menopauzy to przede wszystkim:
- Nieregularny cykl menstruacyjny lub jego zanik w późniejszych etapach
- Nagłe uderzenia gorąca
- Nocne poty
- Bezsenność, zaburzenia snu
- Wahania nastroju takie jak: stany lękowe, ogólne rozdrażnienie, stany depresyjne
- Obniżona aktywność seksualna, spadek libido
- Suchość pochwy spowodowana spadkiem poziomu estrogenów, co z kolei prowadzi do nawracających infekcji, uczucia swędzenia i pieczenia okolic intymnych
- Zaburzenia pamięci i koncentracji
- Problemy związane z nietrzymaniem moczu w efekcie obniżenia dna miednicy
- Bóle brzucha
- Bóle stawowo-mięśniowe, bóle kostne w korelacji ze zwiększonym ryzykiem osteoporozy
- Bóle głowy
- Przyrost wagi w efekcie obniżenia metabolizmu
- Zmiany skórne i osłabienie struktury włosa
- Bóle pleców
Warto zatem udać się do ginekologa na konsultację, wykonać badania laboratoryjne oraz wdrożyć odpowiednie działania terapeutyczne, aby zminimalizować przebieg menopauzy już na wczesnym jej etapie. Pamiętajmy, że:
- Regularne konsultacje ginekologiczne w WolaClinic pozwalają na całościowy monitoring stanu zdrowia kobiety. W okresie menopauzy ma to szczególne znaczenie ze względu na fakt, iż menopauza często występuje w towarzystwie chorób serca, osteoporozy i nowotworów.
- Podczas wizyty ginekolog przychodni WolaClinic przeprowadzi prawidłową diagnostykę w kierunku menopauzy i zleci oznaczenie: stężenia hormonów (progesteronu, FSH, estradiolu), morfologię, stężenia glukozy, ALT, AST, ALP, GGTP i bilirubiny. Pobierze cytologię, wykona USG piersi, USG transwaginalne, niekiedy również densytometrię w celu oceny zmian w kierunku osteoporozy.
- Według badań działanie estrogenów wykazuje korzystny wpływ na gospodarkę lipidową. Estrogeny działają rozszerzająco na naczynia tętnicze, mają wpływ na procesy krzepnięcia oraz zwiększają wrażliwość na insulinę. Estrogeny wykazują również działania ochronne dla serca w fazie przedmenopauzalnej. Spadek estrogenów w menopauzie generuje wystąpienie metabolicznego zespół pomenopauzalnego. Dlatego, lekarze w WolaClinic podkreślają jak bardzo ważne jest holistyczne podejście w leczeniu całego procesu menopauzy, trwającego niekiedy nawet 10 lat.
Czy istnieją testy na menopauzę?
Tak, Jest wiele metod, które pozwalają ustalić na jakim etapie menopauzy jest w danej chwili kobieta. Podstawowym badaniem w tym zakresie jest laboratoryjne oznaczenie poziomu hormonu folikulotropowego FSH. Jego poziom wzrasta podczas menopauzy, ponieważ organizm niejako zmusza jajniki do aktywności w produkcji hormonów. Poziom estradiolu też ulega drastycznemu zmniejszeniu. Istnieją domowe testy na menopauzę, pozwalające ocenić poziom FSH w moczu. Ich działanie przypomina powszechnie dostępne testy ciążowe. Warto jednak ich wyniki skorelować z pełną diagnostyką i konsultacją ginekologiczną.
Holistyczne podejście do leczenia objawów menopauzy.
Wyobraź sobie, że wstajesz wypoczęta. Codzienne aktywności wykonujesz z energią i radością a Twoje hormony utrzymane są w ryzach. Czy to w ogóle możliwe podczas menopauzy? Tak. Leczenie i łagodzenie objawów menopauzy w nurcie holistycznym pozwala ustalić indywidualny plan terapii dla każdej pacjentki. Szczegółowe działania oparte są bowiem o wyniki badań z różnych obszarów medycyny takich jak: ginekologia, endokrynologia, kardiologia, medycyna estetyczna, psychologia i psychiatria.
Metody łagodzenia objawów
- Hormonalna Terapia Menopauzalna – Ginekolog wdraża podawanie estrogenów, progesteronu w celu złagodzenia uderzeń gorąca czy wahań nastroju. Przy wyborze HTM należy pamiętać aby lekarz dokładnie określił dawkę i ocenił ryzyko podania dla pacjenta.
- Preparaty roślinne na bazie soi lub pluskwicy groniastej
- Suchość pochwy możemy łagodzić zabiegami z wykorzystaniem własnego osocza bogatopłtkowego, tropokolagenu lub mieszanki osocza i tropokolagenu. Rewitalizacja pochwy to szereg różnych zabiegów z dziedziny medycyny estetycznej poprawiająca komfort współżycia. Najlepiej umówić się i porozmawiać z ginekologiem WolaClinic na temat wyboru najbardziej optymalnej formy zabiegu.
- W przypadku wystąpienia u pacjentki obniżonego nastroju, lęków czy stanów depresyjnych ginekolog WolaClinic może zaproponować konsultację z psychiatrą lub psychologiem, aby zadbać również o komfort psychiczny.
UWAGA
Należy pamiętać, że menopauza bardzo często indukuje wzrost ryzyka wystąpienia takich chorób jak choroby sercowo-naczyniowe, osteoporoza czy nowotwory.
W przypadku osteoporozy utrata masy kostnej, osłabienie i kruchość kości to efekt ubytków estrogenów. Dodatkowo badanie densytometrii dokładnie ocenia gęstość kości i pozwala zmierzyć masę kostną. Często w diagnozowaniu osteoporozy stosuje się również testy biochemiczne sprawdzające poziom hormonów LH, FSH. Ginekolog oceni wyniki badań i skieruje do odpowiedniego specjalisty, endokrynologa, reumatologa lub ortopedy.
Choroby kardiologiczne
Obniżone wartości estrogenów znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia nadciśnienia, miażdżycy i zawału. Ginekolog zleci wykonanie lipidogramu oraz na podstawie wyników pokieruje do kardiologa, jeśli sytuacja będzie tego wymagała.
Choroby nowotworowe
Systematyczne badania cytologii, USG czy mammografii warunkują wczesne wykrycie zmian nowotworowych tj: rak endometrium, jajnika czy piersi i rozpoczęcie leczenia.
Nietrzymanie moczu, obniżenie narządów:
Mocno uszczuplona gospodarka hormonalna w czasie menopauzy wpływa na cały układ moczowy. Obniżenie miednicy w tym okresie często prowadzi do nietrzymania moczu co z kolei jest bardzo niekomfortowe dla pacjentek. Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia nietrzymania moczu są terapie z użyciem lasera poprzedzone ćwiczeniami u fizjoterapeuty uroginekologicznego. Odpowiednie przygotowanie pacjenta u fizjoterapeuty wydłuża i wzmacnia efekt laseroterapii.
Utrzymanie prawidłowej wagi:
Podczas menopauzy metabolizm organizmu znacząco spowalnia, co prowadzi do wzrostu wagi, złego samopoczucia i stresu. Stąd częste zapytania kobiet czy istnieje tabletka na menopauzę, po której się chudnie? Każda kobieta może przechodzić ten etap w swoim życiu zupełnie inaczej, dobór odpowiedniego leczenia w podejściu holistycznym dobierany jest indywidualnie. Podczas wizyty ginekologicznej warto porozmawiać na ten temat z lekarzem aby pomógł wybrać dla nas najlepszy sposób zapanowania nad kilogramami. Konieczna może być konsultacja endokrynologiczna lub spotkanie z diabetolgiem lub dietetykiem, który pomoże nam rozpisać dietę lub wspomoże leczeniem farmakologicznym.
Pamiętaj, że menopauza to naturalny proces, którego objawy mogą wywoływać szereg nieprzyjemnych efektów, ale jest wiele sposobów dzięki którym możemy złagodzić objawy lub nawet je wyeliminować. Gdy zauważysz u siebie objawy, skorzystaj z porady ginekologa, on wskaże właściwą, najdogodniejszą i najbezpieczniejszą drogę do łagodnego przejścia tego etapu w Twoim życiu.
